کانت در پایان تحقیقات چیزهایی را به ذهن نسبت داد که قبل از او آنها را به جهان بیرون از ما نسبت می‌دادند. آنچه ما می توانیم درک کنیم، تجربه کنیم و یا بشناسیم، لاجرم  نه فقط به چیزی برای درک کردن تجربه کردن و شناختن نیاز دارد بلکه همچنین به دستگاهی که  ما برای درک  کردن، تجربه کردن و شناختن نیاز داریم، وابسته است. بدن های ما می‌توانند امواج الکترومغناطیسی مثل امواج نور را دریافت و تفسیر کنند. اگر دستگاه مدرک  طبیعی ما  از نوع دیگری می‌بود طبیعتاً نوع دیگری از اطلاعات را درک می کردیم و از نور درک خاصی نداشتیم. هرکس با یک نابینای مادرزاد درباره بینایی صحبت کند، متوجه می‌شود که برای فرد نابینا پی بردن به چیستی دیدن ناممکن است. همه ما می‌توانیم اعیان را تنها بر حسب نحوه‌ی درکمان متصور شویم «شکی وجود ندارد که تمام شناخت ما از تجربه آغاز می‌شوند». به عنوان مثال درک ما از یک عین ساده در جهان مثل سیب را در نظر بگیریم، ما با استفاده از حس بینایی، رنگ و بافت آن را می‌بینیم. می توانیم با حس لامسه  وزن،میزان سفتی، میزان سردی آن را احساس ‌کنیم. حتی می‌توانیم آن را بشکافیم و ساختمان زیست‌ فیزیکی و ساختمان زیست شیمیایی آن را به طور جامع و مفصل بررسی کنیم. اما هر یک از این اعمال، وابسته به این است که ما دستگاه مدرک خاصی داشته باشیم و این دستگاه اطلاعاتش را به اشکالی ارائه دهند که نتوانند جدایی از آن دستگاه وجود داشته باشد. یعنی بر حسب داده های دیداری، بساوایی، بویایی، چشایی، شنیداری،  و مفاهیمی که نهایتاً از اینها بر می‌آیند. هیچ راه دیگری وجود ندارد که بتوانیم تماس با سیب را تجربه کنیم یا تصویری از آن حاصل کنیم بدون اینکه از سیستم حسی و دستگاه مدرک کننده استفاده کنیم.

 سعی کنیم سیبی را تصور کنیم که جدای از ویژگی های حس و وابسته به ذهن باشد. عملا همچین تصوری وجود نخواهد داشت به این دلیل که سیب چیزی جزء تجربه‌ نیست. ممکن است به نظر برسد که آن بیرون و مستقل از تجربه های وابسته به حس ما باید  چیزی قرار داشته باشد که این تجربیات را در ما موجب می شود و ما آن را در زبان یا لفظ «سیب» از دیگر چیزهایی که تجربیات دیگری به ما می‌دهند تمیز می‌دهیم. اما چیزی که مستقل از دستگاه مدرک کننده و  تجربه واقعی ما باشد خیالی‌ترین تصور را هم نمی‌توانیم در مورد آن حاصل کنیم.

پس چه چیزی قابل اثبات است؟ چگونه می‌توانیم بفهمیم که اصلا سیبی وجود دارد؟ در کل تنها چیزی که قابل اثبات است و ما نمی‌توانیم به وجود آن شک کنیم یک حالت ذهنی از ایده‌ها می باشد. جهان فقط و فقط ایده است. احتمالا ما هیچوقت نمی‌توانیم وجود چیز دیگری غیر از حالت ذهنی را اثبات کنیم.

نویسندگان: حسین دلفی و احمد مسجدی